مفهوم پلیمر
بسپار یا پليمر ( به انگلیسی : polymer ) مادهای شامل مولکولهای بزرگی است که از واحدهای کوچک تکرار شونده که تکپار یا مونومر نامیده میشود ، ساخته شده است .
اين گرايش تا سال 1362يكي از گرايش هاي مهندسي شيمي بود اما در حال حاضر به عنوان يك رشته مستقل با دو گرايش صنايع پليمري تكنولوژي و علوم رنگ در دانشگاهها ومراكز اموزش عالي ارايه ميشود البته هنوز در تعداد محدودي از دانشگاههاي كشور مهندسي پليمر يكي از گرايش هاي مهندسي شيمي است. واژهٔ بسپار فارسی است و از دو بخش بس (بسیار) و پار (پاره، قطعه) تشکیل شدهاست . واژه «پلیمر» از دو بخش یونانی «پُلی» به معنای بسیار و «مر» به معنی قسمت، پاره یا قطعه گرفته شده است.
انواع بسپار
تعداد واحدهای تکرارشونده در یک مولکول بزرگ درجه بسپارش یا درجه پلیمریزاسیون نامیده میشود . بسپارهایی که فقط از یک نوع واحد تکرار شونده تشکیل شدهاند ، جوربسپار ( Homopolymer ) و آنهایی که از دو واحد تکرارشونده تشکیل شدهاند ، همبسپار ( copolymer ) نامیده میشوند . گاهی لفظ ترپلیمر ( Terpolymer ) نیز برای محصولات حاصل از بسپارش سه تکپار ( مونومر ) به کار میرود . در عین حال ، در مورد محصولاتی که با بیش از سه تکپار بسپارش شدهاند ، لفظ ناجوربسپار ( Heteropolymer ) رایج است .
بیشتر مواد اساسی همچون پروتئین ، چوب ، کتین ، لاستیک خام ( کائوچو ) و رزینها که در موجودات زنده یافت میشود پلیمر هستند . بسیاری از مواد مصنوعی همچون پلاستیکها ، الیاف مصنوعی ( نایلون ، ریون و… ) ، چسبها، شیشه و چینی مواد پلیمری هستند .
دسته بندی بسپارها
بسپارها به دو دسته بسپارهای طبیعی و بسپارهای مصنوعی تقسیم میشوند . البته بسپارها را به روشهای مختلف دیگری نیز دسته بندی نیز میکنند . دسته بندی زیر بر اساس ساختار بسپار انجام شده است .
بسپارها از نظر اثر پذیری در برابر حرارت به دو دسته ترموپلاستیک ها ( گرما نرم ها ) و ترموستها ( گرماسخت ها ) تقسیم میشوند . ترموپلاستیک ها ، پلیمرهایی هستند که هنگام حرارت دهی ذوب میشوند و هنگام سرد کردن جامد میشوند در حالی که ترموستها ، بسپارهایی هستند که هنگام حرارت دهی ذوب نمیشوند بلکه در دماهای بسیار بالا به صورت برگشت ناپذیری تجزیه میشوند . پلیمر دارای خواص ویسکو الاستیک است و منشا این پدیده گره خوردگی زنجیرهها در هم است .
< به نقل از ویکیپدیا >